Αρχικά θα ήθελα να διατυπώσω την άποψη ότι τα όσα συμβαίνουν στο κέντρο της Αθήνας με το κυνήγι των μεταναστών (μικροπωλητών και όχι μόνο) ελάχιστη σχέση έχουν με τους μικροπωλητές ή τους μετανάστες αλλά, κατά την άποψη μου πάντα, αποτελούν μια προσπάθεια του δήμου, της νέας συγκυβέρνησης και της αστυνομίας να δημιουργήσουν ένα κλίμα τρομοκρατίας στη πόλη και παράλληλα να τη μετατρέψουν σε Mall. Οι μετανάστες (όπως και οι αναρχικοί/εξαρχιώτες) είναι απλά τα εύκολα θύματα. Δείτε και εδώ.
Παρόλα αυτά νομίζω ότι θα είχε ενδιαφέρον να μιλήσουμε για το ίδιο το παρεμπόριο. Ένα θέμα μάλλον ταμπού για τους προοδευτικούς (ας μου επιτραπεί ο όρος) ανθρώπους καθώς από τη μία οφείλουν να καταδικάσουν αυτό και την ακραία εκμετάλλευση που ενέχει αλλά παράλληλα καταλήγουν να το ανέχονται καθώς αποτελεί έσχατο μέσο επιβίωσης για τους ίδιους τους εκμεταλλευόμενους.
Πριν από όλα αυτά όμως ας παρακολουθήσουμε ένα video ντοκουμέντο που δείχνει πως οι μαύροι μικροπωλητές πουλάνε τα προϊόντα τους στην Ομόνοια:
Η κατάσταση παρουσιάζεται φυσικά ωραιοποιημένη. Φαντάζομαι η αστυνομία δεν θα ήταν τόσο επιεικής, ειδικά αν κρίνουμε από τις σημερινές της τακτικές που θυμίζουν παρακράτος ή μαφία (κουκουλωμένοι ασφαλίτες, πτυσσόμενα γκλοπ, λοστοί, δακρυγόνα, πολύ ξύλο, πούλημα προστασίας). Επίσης φαντάζομαι ούτε οι έμποροι θα ήταν τόσο καλοκάγαθοι όσο αυτός στην ταινία. Τουλάχιστον για το σήμερα ξέρουμε ότι δεν είναι έτσι. Οι λαθρέμποροι βάζουν τους μικροπωλητές να προπληρώνουν το εμπόρευμα και το περιθώριο κέρδους που τους αφήνουν είναι ψίχουλα.
Παρότι ωραιοποιεί και διακωμωδεί τη κατάσταση (ή μάλλον ακριβώς γι αυτό το λόγο) το συγκεκριμένο απόσπασμα από το "Κάτι να καίει" του 1964 μπορεί μας οδηγήσει σε πολύ χρήσιμα συμπεράσματα.
Γίνεται αντιληπτό ότι το παρεμπόριο δεν το έφεραν οι μαύροι όπως αρέσκονται να λένε διάφοροι ρατσιστικοί κύκλοι. Το παρεμπόριο υπήρχε και θα υπάρχει σε κάθε περίοδο οικονομικής ανέχειας των πωλητών αλλά κυρίως των αγοραστών. Οι άνθρωποι αυτοί (είτε λέγονται κινηματογραφικός Βουτσάς είτε Ahmet - καμία σημασία δεν έχει) καταλήγουν μικροπωλητές όχι από επιλογή με σκοπό να γίνουν πλούσιοι αλλά για να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες ( "Τι τρώμε, τι τρώμε;" αναρωτιέται χαρακτηριστικά η Βλαχοπούλου στη ταινία ).
Να θυμίσω ότι οι ταινίες όσο φανταστικές και να είναι μιμούνται τη πραγματικότητα. Το 1961 ήταν η χρονιά που μετανάστευσαν οι περισσότεροι έλληνες στο εξωτερικό και μέχρι το 1966 η μετανάστευση συνέχιζε να είναι εξαιρετικά υψηλή. Σήμερα βλέπουμε ότι αρχίζει να διαμορφώνεται μια παρόμοια κατάσταση. Πολλοί με καταγωγή από Βαλκανικές χώρες επιστρέφουν εκεί ενώ οι μετανάστες από την Ασία και την Αφρική συνωστίζονται στα λιμάνια ψάχνοντας διαφυγή στην Ευρώπη ενώ κάποιοι ασιάτες (Πακιστάν π.χ.) κάνουν αιτήσεις για να επαναπατριστούν. Οι έλληνες ως προνομιούχοι δυτικοί τους δίνεται η δυνατότητα να φύγουν για τη Δυτική και Κεντρική Ευρώπη χωρίς εμπόδια ενώ αυξανόμενες είναι οι αιτήσεις για Αμερική και Αυστραλία. Συμπεραίνουμε έτσι ότι στις περιόδους υψηλής ανεργίας και ανέχειας εκ των πραγμάτων θα αναπτυχθεί το παρεμπόριο και δεν είναι κάποιο μυστηριακό έθιμο της Ανατολής. Δεν νομίζω ότι χρειάζεται να σας θυμίσω και τις παρααγορές ληγμένων προϊόντων που ξεφυτρώνουν στις ΗΠΑ αλλά και στις μεγάλες Ευρωπαϊκές πόλεις (και στην Αθήνα). Όσο λοιπόν υπάρχουν άνθρωποι διαθετιμένοι να αγοράσουν προϊόντα στη μαύρη αγορά καθώς η κανονική δεν μπορεί καλύψει τις ανάγκες τους τόσο θα υπάρχουν άνθρωποι διατεθιμένοι να τα πουλήσουν και καμία μορφής καταστολής δεν μπορεί να το αλλάξει αυτό.
Οι ομοιότητες του τότε με του τώρα είναι πολλές αλλά μήπως προσέξατε και κάτι άλλο ; Πως παρουσιάζονται οι μικροπωλητές στη ταινία, μια διάσημη mainstream ταινία της εποχής, και πως παρουσιάζονται στα σημερινά mainstream δελτία ειδήσεων και εφημερίδες ; Πως φτάσαμε από τον συμπαθή κωμικό που ισχυρίζεται ότι "δουλεία είναι! κλέβουμε κανένανε;" στον μισητό λαθρομετανάστη μικροπωλητή που φταίει για τη πτώση του τζίρου σε ολόκληρη την Αττική (αν όχι σε όλη την Ελλάδα) ;
Θα μπορούσα να γράψω πολλά γι αυτό αλλά τόσο καλά όσο η παρακάτω εικόνα του Αntistachef δεν πρόκειται να το θέσω:
Στο δια ταύτα λοιπόν. Επιλογή μας δεν είναι αν θα υπερασπιστούμε το εμπόριο ή το παρεμπόριο. Επιλογή μας είναι να αντισταθούμε επειγόντως ενάντια σε όλους αυτούς που μας καταστρέφουν το παρόν και το μέλλον και να διεκδικήσουμε το δικαίωμα μας σε μια αξιοπρεπή ζωή. Επιλογή μας είναι να χτίσουμε ένα δίχτυ κοινωνικής προστασίας και να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλο ώστε να μη μείνει κάνεις από εμάς μόνος του στη κρίση είτε γεννήθηκε εδώ είτε όχι. Επιλογή μας είναι μέσα από την αλληλεγγύη να αναζητήσουμε τις δομές εκείνες που θα ικανοποιούν τις δικές μας ανάγκες, που θα φέρουν την ισότητα και την ελευθερία, που θα μας επιτρέψουν να πάρουμε τη παραγωγή στα χέρια μας ισότιμα. Ούτε εμπόριο ούτε παρεμπόριο, ας φτιάξουμε το δικό μας παιχνίδι.
υγ. Στη προεκλογική του εκστρατεία ο δήμαρχος Καμμίνης ψαρεύοντας αριστερούς ψήφους είχε στο πρόγραμμα του τη δημιουργία ειδικής αγοράς που θα οδηγούσε και στον τερματισμό της καταστολής...
Παρόλα αυτά νομίζω ότι θα είχε ενδιαφέρον να μιλήσουμε για το ίδιο το παρεμπόριο. Ένα θέμα μάλλον ταμπού για τους προοδευτικούς (ας μου επιτραπεί ο όρος) ανθρώπους καθώς από τη μία οφείλουν να καταδικάσουν αυτό και την ακραία εκμετάλλευση που ενέχει αλλά παράλληλα καταλήγουν να το ανέχονται καθώς αποτελεί έσχατο μέσο επιβίωσης για τους ίδιους τους εκμεταλλευόμενους.
Πριν από όλα αυτά όμως ας παρακολουθήσουμε ένα video ντοκουμέντο που δείχνει πως οι μαύροι μικροπωλητές πουλάνε τα προϊόντα τους στην Ομόνοια:
Η κατάσταση παρουσιάζεται φυσικά ωραιοποιημένη. Φαντάζομαι η αστυνομία δεν θα ήταν τόσο επιεικής, ειδικά αν κρίνουμε από τις σημερινές της τακτικές που θυμίζουν παρακράτος ή μαφία (κουκουλωμένοι ασφαλίτες, πτυσσόμενα γκλοπ, λοστοί, δακρυγόνα, πολύ ξύλο, πούλημα προστασίας). Επίσης φαντάζομαι ούτε οι έμποροι θα ήταν τόσο καλοκάγαθοι όσο αυτός στην ταινία. Τουλάχιστον για το σήμερα ξέρουμε ότι δεν είναι έτσι. Οι λαθρέμποροι βάζουν τους μικροπωλητές να προπληρώνουν το εμπόρευμα και το περιθώριο κέρδους που τους αφήνουν είναι ψίχουλα.
Παρότι ωραιοποιεί και διακωμωδεί τη κατάσταση (ή μάλλον ακριβώς γι αυτό το λόγο) το συγκεκριμένο απόσπασμα από το "Κάτι να καίει" του 1964 μπορεί μας οδηγήσει σε πολύ χρήσιμα συμπεράσματα.
Γίνεται αντιληπτό ότι το παρεμπόριο δεν το έφεραν οι μαύροι όπως αρέσκονται να λένε διάφοροι ρατσιστικοί κύκλοι. Το παρεμπόριο υπήρχε και θα υπάρχει σε κάθε περίοδο οικονομικής ανέχειας των πωλητών αλλά κυρίως των αγοραστών. Οι άνθρωποι αυτοί (είτε λέγονται κινηματογραφικός Βουτσάς είτε Ahmet - καμία σημασία δεν έχει) καταλήγουν μικροπωλητές όχι από επιλογή με σκοπό να γίνουν πλούσιοι αλλά για να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες ( "Τι τρώμε, τι τρώμε;" αναρωτιέται χαρακτηριστικά η Βλαχοπούλου στη ταινία ).
Να θυμίσω ότι οι ταινίες όσο φανταστικές και να είναι μιμούνται τη πραγματικότητα. Το 1961 ήταν η χρονιά που μετανάστευσαν οι περισσότεροι έλληνες στο εξωτερικό και μέχρι το 1966 η μετανάστευση συνέχιζε να είναι εξαιρετικά υψηλή. Σήμερα βλέπουμε ότι αρχίζει να διαμορφώνεται μια παρόμοια κατάσταση. Πολλοί με καταγωγή από Βαλκανικές χώρες επιστρέφουν εκεί ενώ οι μετανάστες από την Ασία και την Αφρική συνωστίζονται στα λιμάνια ψάχνοντας διαφυγή στην Ευρώπη ενώ κάποιοι ασιάτες (Πακιστάν π.χ.) κάνουν αιτήσεις για να επαναπατριστούν. Οι έλληνες ως προνομιούχοι δυτικοί τους δίνεται η δυνατότητα να φύγουν για τη Δυτική και Κεντρική Ευρώπη χωρίς εμπόδια ενώ αυξανόμενες είναι οι αιτήσεις για Αμερική και Αυστραλία. Συμπεραίνουμε έτσι ότι στις περιόδους υψηλής ανεργίας και ανέχειας εκ των πραγμάτων θα αναπτυχθεί το παρεμπόριο και δεν είναι κάποιο μυστηριακό έθιμο της Ανατολής. Δεν νομίζω ότι χρειάζεται να σας θυμίσω και τις παρααγορές ληγμένων προϊόντων που ξεφυτρώνουν στις ΗΠΑ αλλά και στις μεγάλες Ευρωπαϊκές πόλεις (και στην Αθήνα). Όσο λοιπόν υπάρχουν άνθρωποι διαθετιμένοι να αγοράσουν προϊόντα στη μαύρη αγορά καθώς η κανονική δεν μπορεί καλύψει τις ανάγκες τους τόσο θα υπάρχουν άνθρωποι διατεθιμένοι να τα πουλήσουν και καμία μορφής καταστολής δεν μπορεί να το αλλάξει αυτό.
Οι ομοιότητες του τότε με του τώρα είναι πολλές αλλά μήπως προσέξατε και κάτι άλλο ; Πως παρουσιάζονται οι μικροπωλητές στη ταινία, μια διάσημη mainstream ταινία της εποχής, και πως παρουσιάζονται στα σημερινά mainstream δελτία ειδήσεων και εφημερίδες ; Πως φτάσαμε από τον συμπαθή κωμικό που ισχυρίζεται ότι "δουλεία είναι! κλέβουμε κανένανε;" στον μισητό λαθρομετανάστη μικροπωλητή που φταίει για τη πτώση του τζίρου σε ολόκληρη την Αττική (αν όχι σε όλη την Ελλάδα) ;
Θα μπορούσα να γράψω πολλά γι αυτό αλλά τόσο καλά όσο η παρακάτω εικόνα του Αntistachef δεν πρόκειται να το θέσω:
(πατήστε για Στο δια ταύτα λοιπόν. Επιλογή μας δεν είναι αν θα υπερασπιστούμε το εμπόριο ή το παρεμπόριο. Επιλογή μας είναι να αντισταθούμε επειγόντως ενάντια σε όλους αυτούς που μας καταστρέφουν το παρόν και το μέλλον και να διεκδικήσουμε το δικαίωμα μας σε μια αξιοπρεπή ζωή. Επιλογή μας είναι να χτίσουμε ένα δίχτυ κοινωνικής προστασίας και να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλο ώστε να μη μείνει κάνεις από εμάς μόνος του στη κρίση είτε γεννήθηκε εδώ είτε όχι. Επιλογή μας είναι μέσα από την αλληλεγγύη να αναζητήσουμε τις δομές εκείνες που θα ικανοποιούν τις δικές μας ανάγκες, που θα φέρουν την ισότητα και την ελευθερία, που θα μας επιτρέψουν να πάρουμε τη παραγωγή στα χέρια μας ισότιμα. Ούτε εμπόριο ούτε παρεμπόριο, ας φτιάξουμε το δικό μας παιχνίδι.
υγ. Στη προεκλογική του εκστρατεία ο δήμαρχος Καμμίνης ψαρεύοντας αριστερούς ψήφους είχε στο πρόγραμμα του τη δημιουργία ειδικής αγοράς που θα οδηγούσε και στον τερματισμό της καταστολής...
